Ostatnio zapytano nas o odmianę nazwisk Gödel, Petzel i Stengel, a na jednej z facebookowych grup dyskusyjnych poświęconych polszczyźnie odnotowaliśmy wątpliwości dotyczące nazwisk Nykiel i Hebel. Odmiana nazwisk zakończonych na -el sprawia problem użytkownikom języka polskiego, a skorzystanie z najważniejszych słowników normatywnych – Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN (WSPP) i Wielkiego słownika ortograficznego PWN (WSO) […]
Kim jest solenizant, a kim – jubilat? Czy solenizant obchodzi imieniny, a jubilat świętuje urodziny?
Jeden z częstych mitów, z którymi można się spotkać podczas rodzinnych uroczystości, dotyczy tego, że solenizant obchodzi imieniny, a jubilat świętuje urodziny. Wystarczy jednak zajrzeć do słownika języka polskiego, by się przekonać, że solenizant to ‘osoba obchodząca w danym dniu imieniny lub urodziny’ (USJP, t. 4, s. 437), a jubilat – ‘osoba obchodząca swój jubileusz’ […]
Pleonazmy, czyli „masło maślane” – błąd czy nie błąd?
Zapewne wielu naszych czytelników wie, że cofać się do tyłu to błąd leksykalny (i przy okazji logiczny). W samym znaczeniu czasownika cofać się zawiera się bowiem określenie kierunku, nie można się przecież cofać do przodu ani w bok. Konstrukcje tego typu, ze składnikami powtarzającymi tę samą treść, nazywane są pleonazmami, a mniej naukowo – „masłem […]
W mieście Jazd, czyli w Jaździe; w mieście Jezd, czyli w Jeździe
Pytanie czytelnika: Jest takie miasto w Iranie: Jazd. Jak będzie poprawnie: jestem w Jaździe czy jestem w Jeździe?
Jest „Opel Insignia”, a nie ma… „Opla Insignii” czy „Insigni”?
Pytanie czytelnika: Toczę boje z kolegą na temat odmiany nazwy jednego z modeli Opla. W mianowniku to Insignia – a co z dopełniaczem, celownikiem i miejscownikiem: Insignii czy Insigni? Odpowiedź redaktora: Zgodnie z regułą pisowni nr [21]: „Rzeczowniki zakończone na -ia mają zakończenie -ii lub –i. Wiąże się to z poczuciem rodzimości czy obcości […]
„Niech stracę” w liczbie mnogiej – jak przekształcić powiedzenie, aby nie straciło sensu?
Pytanie czytelnika: Ostatnio w rozmowie chciałem użyć sformułowania „niech stracę”, ale w liczbie mnogiej, i wyszło mi „niechaj straćmy”. Nie brzmi to jednak najlepiej. Jaka byłaby lepsza (a zarazem poprawna) alternatywa?
Tworzenie zdrobnień – spodnie z bawełny, spodenki z bawełenki, spodeneczki z bawełeneczki
Pytanie czytelnika: Prosiłbym o utworzenie przykładowego zdrobnienia od słowa bawełna. Zarówno bawełnka, jak i bawełneczka brzmią co najmniej dziwnie, przez co nie jestem pewien, czy są poprawne. Jakie są więc reguły tworzenia zdrobnień?
Cerkiew Wołoska, czarna księga, Bratniak – jak to zapisać?
Dziś prezentujemy odpowiedzi na trzy pytania od naszej czytelniczki. Pytanie 1: W jaki sposób zapisać nazwę C/cerkiew Wołoska we Lwowie? Spotykam się z różną pisownią, wydaje mi się, że mimo wszystko powinno się tę nazwę zapisywać tak, jak np. kościół Mariacki.
Kotły parowe lub wodne typu przemysłowego, czyli kilka słów o precyzyjności języka aktów prawnych
Pytanie czytelnika: Czy w tak sformułowanym rozporządzeniu określenie przemysłowe odnosi się tylko do kotłów wodnych, czy również do kotłów parowych: „Prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego”?
„Tabletu” czy „tableta”, „smartfonu” czy „smartfona”, „laptopu” czy „laptopa”? Odmieniamy nazwy rodzajowe komputerów
Formy dopełniacza nazw przenośnych komputerów sprawiają spore problemy. Jak bowiem powinniśmy odmienić: tabletu czy tableta, smartfonu czy smartfona, iPadu czy iPada, iPhone’u czy iPhone’a, laptopu czy laptopa, palmtopu czy palmtopa, netbooku czy netbooka, notebooku czy notebooka? Większości z tych wyrazów nie znajdziemy ani w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN (WSPP), który normalizuje m.in. odmianę, […]
