Pytanie czytelnika: Jak odmieniać nazwisko Feige [czyt.: fajge lub fajgii]? Moim zdaniem powinno mieć odmianę przymiotnikową (Feigego), ale w internecie spotykam się albo z brakiem odmiany, albo z formą Feige’a. Feigego nie wygląda za dobrze, więc przychylałabym się do pozostawienia mianownikowej formy zgodnie z poradą PWN: „Imiona męskie zakończone na -e zasadniczo powinny pozostawać w […]
Dzielenie wyrazów przy ich przenoszeniu: „Nad-wyżka”, „nadwyż-ka”, „na-dwyżka” – jak je podzielić?
Pytanie czytelnika Nie bardzo rozumiem wyjaśnienia zasady dzielenia wyrazów z cząstkami ob-, przed-, nad- itp. Czy zapisy nad•wyżka i nad•obowiązkowy znaczą, że reszty wyrazu już nie można podzielić i przenieść następująco: nadwyż-ka, nadobowiązko-wy? Co z wyrazami typu hipermarket; czy jedyną poprawną opcją jest hiper-market? Jak należy dzielić te wyrazy na sylaby?
Pisownia nazw kolorów, czyli… „płowokasztanowoziemistożółty”
Flaga Polski jest biało-czerwona, błękit to kolor jasnoniebieski, a zęby w reklamie pasty są lśniąco białe. Dlaczego jedne połączenia nazywające kolory piszemy z łącznikiem (-), inne – łącznie, a trzecie – rozdzielnie?
Jak odmieniać nazwiska zakończone na „-el” – są panowie Gödel, Petzel, Stengel, Nykiel i Hebel, a nie ma… Gödla czy Gödela?
Ostatnio zapytano nas o odmianę nazwisk Gödel, Petzel i Stengel, a na jednej z facebookowych grup dyskusyjnych poświęconych polszczyźnie odnotowaliśmy wątpliwości dotyczące nazwisk Nykiel i Hebel. Odmiana nazwisk zakończonych na -el sprawia problem użytkownikom języka polskiego, a skorzystanie z najważniejszych słowników normatywnych – Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN (WSPP) i Wielkiego słownika ortograficznego PWN (WSO) […]
Kim jest solenizant, a kim – jubilat? Czy solenizant obchodzi imieniny, a jubilat świętuje urodziny?
Jeden z częstych mitów, z którymi można się spotkać podczas rodzinnych uroczystości, dotyczy tego, że solenizant obchodzi imieniny, a jubilat świętuje urodziny. Wystarczy jednak zajrzeć do słownika języka polskiego, by się przekonać, że solenizant to ‘osoba obchodząca w danym dniu imieniny lub urodziny’ (USJP, t. 4, s. 437), a jubilat – ‘osoba obchodząca swój jubileusz’ […]
Pleonazmy, czyli „masło maślane” – błąd czy nie błąd?
Zapewne wielu naszych czytelników wie, że cofać się do tyłu to błąd leksykalny (i przy okazji logiczny). W samym znaczeniu czasownika cofać się zawiera się bowiem określenie kierunku, nie można się przecież cofać do przodu ani w bok. Konstrukcje tego typu, ze składnikami powtarzającymi tę samą treść, nazywane są pleonazmami, a mniej naukowo – „masłem […]
W mieście Jazd, czyli w Jaździe; w mieście Jezd, czyli w Jeździe
Pytanie czytelnika: Jest takie miasto w Iranie: Jazd. Jak będzie poprawnie: jestem w Jaździe czy jestem w Jeździe?
Jest „Opel Insignia”, a nie ma… „Opla Insignii” czy „Insigni”?
Pytanie czytelnika: Toczę boje z kolegą na temat odmiany nazwy jednego z modeli Opla. W mianowniku to Insignia – a co z dopełniaczem, celownikiem i miejscownikiem: Insignii czy Insigni? Odpowiedź redaktora: Zgodnie z regułą pisowni nr [21]: „Rzeczowniki zakończone na -ia mają zakończenie -ii lub –i. Wiąże się to z poczuciem rodzimości czy obcości […]
„Niech stracę” w liczbie mnogiej – jak przekształcić powiedzenie, aby nie straciło sensu?
Pytanie czytelnika: Ostatnio w rozmowie chciałem użyć sformułowania „niech stracę”, ale w liczbie mnogiej, i wyszło mi „niechaj straćmy”. Nie brzmi to jednak najlepiej. Jaka byłaby lepsza (a zarazem poprawna) alternatywa?
Tworzenie zdrobnień – spodnie z bawełny, spodenki z bawełenki, spodeneczki z bawełeneczki
Pytanie czytelnika: Prosiłbym o utworzenie przykładowego zdrobnienia od słowa bawełna. Zarówno bawełnka, jak i bawełneczka brzmią co najmniej dziwnie, przez co nie jestem pewien, czy są poprawne. Jakie są więc reguły tworzenia zdrobnień?