Mody, nie tylko w języku, bywają krótsze i dłuższe. Niektóre też wracają po długiej nieobecności – mówimy przecież, że np. wraca moda lat 70. na noszenie takich a takich ubrań. Moda językowa wbrew pozorom wcale nie różni się od innych mód. Przykładem jest przymiotnik pełny. Wzrost częstości jego użycia zauważono już w początkach XX w. […]
[39] „Wysoki”, czyli „Moda językowa”, cz. IX
Przymiotnik wysoki to kolejne określenie, które pierwotnie określało relacje przestrzenne, a z upływem czasu nabrało znaczeń przenośnych. W jakich kontekstach bywa nadużywane?
[35] „Szeroki”, czyli „Moda językowa”, cz. VIII
Niektóre wyrazy modne pierwotnie określały wyłącznie relacje przestrzenne, np. szeroki, wysoki, głęboki, a wtórnie nabyły znaczeń przenośnych. Pierwszemu z wymienionych przymiotników – słowu szeroki – poświęcimy dzisiejszy artykuł.
[32] „Romantyczny”, czyli „Moda językowa”, cz. VII
Polszczyzna od początków swojego istnienia była uboga w środki językowe, którymi można by wyrazić uczucia, zwłaszcza te pozytywne. Wiek XVIII i początki romansu w Polsce i pierwszych powieści sentymentalnych to przecież walka z mizernym zasobem polskiej leksyki. Czy od tamtej pory coś się zmieniło? Jak się słyszy opowieści niektórych zakochanych, to wydaje się, że rzeczywiście […]
[28] „Superfajna imprezka”, czyli „Moda językowa, cz. VI”
Mówi się często, że język współczesnej młodzieży jest ubogi. Może to i prawda, ale za to jaką finezją słowotwórczą się cechuje! Ile to razy słyszymy o fajowych filmach, superanckich grach, zajefajnych laskach czy superowych wozach. Szkopuł w tym, że za podstawę słowotwórczą służą tylko dwa słowa: super i fajny.
[25] „Kluczowy”, czyli „Moda językowa”, cz. V
Piąty artykuł naszego cyklu o modzie językowej poświęcimy szerzącej się od dawna kluczowości. Najczęściej spotykanym połączeniem jest chyba kluczowe znaczenie (133 000 wyników w Google), ale nie rzadsze są też inne zwroty: kluczowe rozmowy, kluczowe postaci, kluczowe zmiany itd., itd. Poza obręb naszych rozważań wyrzucić należy słowa kluczowe, które są zleksykalizowanym związkiem, tzn. nierozerwalnym i jako […]
[21] „W ramach czegoś”, czyli „Moda językowa”, cz. IV
Dzisiejszy artykuł – podobnie jak w zakresie czegoś – dotyczyć będzie konkretnej frazy, nie zaś samego słowa. Mowa o wyrażeniu w ramach czegoś. Google podają 13 700 000 wyników dla wyrażenia w ramach. Oczywiście niekiedy być może chodzi np. o obrazy w ramach. Zakładając jednak, że to tylko niewielki procent wyników (a tak jest zapewne), to liczba […]
[17] „Problem”, czyli „Moda językowa”, cz. III
Podobno narzekanie to cecha narodowa Polaków. Chyba coś w tym jest, jeśli spojrzy się chociażby na frekwencję słowa problem we współczesnych tekstach. O nadużywaniu słowa problem napomknęliśmy już w pierwszym artykule z cyklu poświęconego modzie językowej. Według WSPP jest to wyraz nadużywany w języku potocznym i w publicystyce. Pytanie, jak pozbyć się tej wszechobecnej problemowości. Najprościej byłoby […]
[14] „W zakresie czegoś”, czyli „Moda językowa”, cz. II
Drugą część naszego cyklu o modzie językowej poświęcimy nie tyle konkretnemu słowu, ile jego specyficznemu użyciu: w zakresie czegoś. Sam zakres nie jest bowiem niczym złym. Mówić możemy choćby o zakresie czyjejś władzy, czyichś kompetencji bądź obowiązków czy – jak pisaliśmy przy okazji wszechobecnego realizowania – o zakresie nadużyć czasownika. Niepokojące jest natomiast ujmowanie wielu […]
[11] „Realizować”, czyli „Moda językowa”, cz. I
Gdy koryguję na co dzień teksty, z niepokojem zauważam, że wielu piszących bezmyślnie rozkochało się w… realizowaniu wszystkiego, co możliwe. Realizuje się rzeczy abstrakcyjne: marzenia, pragnienia, cele, zadania, wytyczne, zamiary, strategie, projekty, kampanie, plany, reformy, żądania itd., jak i rzeczy całkiem materialne: recepty, bony, transakcje, usługi itp. WSPP przy haśle realizować nawet nie kwapi się, […]
