Szkolnej polszczyzny cząstki eleMENtarne (cz. I)

Fot. MEN Czyli słów kilka o języku bezpłatnego ministerialnego podręcznika dla klas pierwszych. Jak wielu cieszę się, że mama nie stoi już przy garach oraz że w klasie są dziewczynka na wózku i chłopiec innej rasy. Jak wielu ubolewam, że budynki w książce wyglądają jak wizualizacje wykonane przez niewyrafinowanego dewelopera. I jak wielu zastanawiam się, […]

Przecinek przed „ile” – stawiać czy nie?

Mam niemałą zagwozdkę w związku z takimi zdaniami: „Nieważne(,) ile razy to powiesz, niczego to nie zmieni” oraz „Niczego to nie zmieni, nieważne(,) ile razy to powiesz”. Według słownika przed „ile” należy wstawić przecinek. Wydaje się, że w pierwszym zdaniu wstawienie go jest w miarę logiczne, jednak w drugim mam wrażenie, iż nie powinno go […]

Wokalista Behemotha i basista Megadeth? Odmiana obcojęzycznych nazw zespołów (cz. I)

Jedna z czytelniczek zwróciła się do nas z interesującym pytaniem: Czy należy odmieniać nazwy Death, Megadeth i Behemoth, jeśli kończą się na dźwięk niewystępujący w języku polskim [θ]? Co do tej ostatniej nazwy, to nigdy nie słyszałam, żeby ktoś jej nie odmienił – pewnie dlatego, że mamy spolszczoną nazwę „Behemot”. Z drugiej strony istnieje np. […]

Imiesłów przysłówkowy – kiedy użyty poprawnie, a kiedy błędnie?

Czy możliwe jest poprawne zastosowanie imiesłowu przysłówkowego w zdaniu z dwoma czasami, np. przeszłym i teraźniejszym? Przytoczę dwa przykłady: w pierwszym występuje według mnie zmiana podmiotu, a w drugim – zmiana czasu. Są to zdania z podręcznika naukowego (książki filmoznawczej). Czy użycie imiesłowu jest w nich poprawne? W ten sposób cierpienie ofiary przenosi się na […]

Przecinek przed „co” w zdaniu podrzędnym

Chciałam zapytać o zasadność przecinka w zdaniu: „Znajdziesz tutaj także mnóstwo nalepek, którymi możesz ozdobić, co tylko chcesz!”. Chodzi o interpunkcję po „ozdobić”. Nie widzę podrzędności w następnej frazie, która według mnie zastępuje znaczeniowo „wszystko” i jest – nie wiem, czy można tak to ująć – dopełnieniowa. Jak powinna tutaj wyglądać interpunkcja? I czy analogicznie […]

Copywriter versus słownik. O błędach językowych w reklamach

Do napisania tego tekstu zainspirowała nas taka oto wiadomość od jednej z czytelniczek: Wielokrotnie, również w mediach, spotykam się ze słowami „zmarźnięty”, „zamarźnięty”. Ostatnio w reklamie Orange pada takie określenie: „jedna zmarźnięta rodzina”. Skąd się to wzięło? Czy nikt nie dba (tworząc reklamę) o poprawność językową? Z góry dziękuję za odpowiedź i cieszę się, że […]

(Nie)poprawne chłopackie zabawy i dziewczyńskie intrygi

Czy powiedzenie, że coś jest „dziewczyńskie” albo „chłopackie”, jest poprawne? Od dłuższego czasu w różnych mediach dziennikarze nagminnie używają tych określeń. Ostatnio w reklamowanym „Magazynie Książki” redaktor naczelny zachwalał jakieś „chłopackie książki”. Słyszałam też o „chłopackich czapkach” i innych ubraniach. Tak samo rzecz się ma z „dziewczyńskimi”: spodniami, tygodnikiem, klubem, bajkami. Przyznam, że te określenia […]

Jezioro zostało… „obejdzione”? Czasowniki nieprzechodnie w polszczyźnie

Pozwolę sobie zadać pytanie. Znam oczywiście nierozwiązywalny problem braku imiesłowu biernego od słowa „obejść” (czyli: „Jezioro zostało… obejdzione”?). Chciałbym spytać o dwie kwestie z tym związane: Co spowodowało, że dziś brak takiej formy – kiedyś zapomniano ją utworzyć czy po prostu już dawno temu stwierdzono, że po prostu się nie da? Czy są jeszcze jakieś […]