Pytanie czytelnika Jak to jest z konstrukcją graniczyć od…? Czy Polska graniczy z Czechami od północy, bo jest na północ od Czech? Czy Polska graniczy z Czechami od południa, bo Czechy przylegają do południa Polski? Czy nie trzeba by wtedy napisać: graniczy od swojego południa? Odpowiedź redaktora Co ciekawe, dostępne słowniki (zwłaszcza Wielki słownik poprawnej […]
„Jestem bezrobotny” czy „bezrobotnym” – przykład rzeczownika odprzymiotnikowego
Pytanie czytelnika Jestem nauczycielką języka polskiego jako obcego w Białorusi. Zastanawiam się, jaka składnia jest poprawna: Jestem księgową/księgowym czy Jestem księgowa/księgowy? To samo ze słowem bezrobotny: Jestem bezrobotny czy Jestem bezrobotnym? Odpowiedź redaktora Jeśli chodzi o pierwsze pytanie, właściwe formy to: Jestem księgowym oraz Jestem księgową. Wynika to z tego, że czasownik jestem łączy się […]
„Na temblaku” czy „w temblaku” – które wyrażenie przyimkowe jest poprawne?
Pytanie czytelnika Która forma jest właściwa: mieć rękę w temblaku czy na temblaku? Zauważyłem, że ludzie używają ich wymiennie. Odpowiedź redaktora Choć wielu miłośników eleganckiej polszczyzny nie lubi (z mojej perspektywy – niestety nie lubi), gdy ktoś powołuje się na zwyczaj językowy, a niektórzy uważają wnioskowanie na podstawie korpusów za wręcz nieuprawnione (znów – […]
Poruszać się „chodnikiem” czy „po chodniku” – jaka składnia jest poprawna?
Pytanie czytelnika Która z form jest poprawna: Poszkodowana poruszała się chodnikiem czy Poszkodowana poruszała się po chodniku? Odpowiedź redaktora Oto jedna z tych sytuacji, w których słowniki milczą – nie sposób przecież (na szczęście!) sztywno uregulować każdego połączenia wyrazów – ale można samodzielnie wyciągnąć konstruktywne wnioski. Trochę pomoże uzus (zwyczaj językowy), trochę – logika, […]
[77] Dopóty…, dopóki… – jaka kolejność słów?
Pytanie czytelnika Mam takie zdanie: Dopóki nie posprzątasz, dopóty nie wyjdziesz z domu. Czy jest ono poprawne? Bo nie wiem, jaka ma być kolejność słów dopóty i dopóki. Może powinno być na odwrót: Dopóty nie posprzątasz…?
[75] „Pan przed czy po kredycie?” – czyli wpadka językowa w reklamie ING
Bank ING wyemitował ostatnio nową reklamę… z błędem językowym. Poniżej ów spot:
[66] „Dokonać”, czyli „Moda językowa”, cz. XVIII
Wprawdzie do tej pory w naszym cyklu „Moda językowa” omawialiśmy głównie wyrazy nadużywane w polszczyźnie ogólnej, ale nie znaczy to, że moda językowa nie dotyczy odmian środowiskowych języka polskiego – dość wspomnieć choćby o potocznej, ale niebywale ostatnio popularnej masakrze. Zamiast niej skupimy się dziś jednak na urzędniczym dokonywaniu.
[63] Rzucić „niedopałek” czy „niedopałka” – składnia rzeczowników nieżywotnych i żywotnych
Pytanie czytelnika Ostatnio spotkałam się z takim sformułowaniem: Rzucił niedopałka w białą zaspę. Zasugerowałam zmianę na: Rzucił niedopałek w białą zaspę. Tak powstał spór, który może rozsądzić jedynie polonista. Która forma jest poprawna?
[54] „Przed czy po kinie?”, czyli częsty błąd dotyczący przyimków
„Pójdziemy na pizzę przed czy po kinie?”, „Sprawdź pod lub obok szafki”, „Zrobię to jeszcze przed albo w trakcie pracy” – czy to poprawne zdania? Niestety nie, mimo że słyszy się na co dzień tego typu konstrukcje składniowe. Co jest z nimi nie tak?
[46] „Wiele rzeczy stanie się niepotrzebne/niepotrzebnych” – problemy z podmiotem liczebnikowo-rzeczownikowym
Pytanie czytelnika Jak jest poprawnie? Wiele rzeczy stanie się niepotrzebne czy Wiele rzeczy stanie się niepotrzebnych?
12
