Czy sformułowanie: Pani sołtys Helena Kowalska, prężnie działająca i dbająca o mieszkańców (…) jest poprawne? Ktoś mi zarzucił, że prężnie działać może organizacja, ruch itp.
Rzeczywiście, przywykło się mówić, że prężnie działają rozmaite ruchy, organizacje, instytucje, firmy itd. Równie dobrze jednak mówimy też, że ludzie działają właśnie w takich czy innych ruchach i organizacjach.
Według SJP PWN-u działać to w pierwszej kolejności «robić, tworzyć coś». Na porządku dziennym są więc wypowiedzi: Musimy zacząć działać, żeby zdążyć z tym projektem; Działajmy razem, wtedy szybciej nam pójdzie itp. Przykłady te wymyśliłem naprędce, jednak dobrze one obrazują to, że czasownik działać można odnosić do ludzi.
Problem sprowadza się raczej do tego, że o ile jakiś ruch po prostu może działać, o tyle ludzie działają gdzieś, w czymś, na rzecz czegoś itd. Sama fraza sołtys prężnie działa wydaje się niepełna i jedynie pod tym kątem miałbym do niej zastrzeżenia. Gdyby dopełnić ją, pisząc np., że Pani sołtys prężnia działa na rzecz walki z bezrobociem, zdanie byłoby bez zarzutu. Oczywiście może to wynikać z kontekstu, dlatego nie ma nic w złego np. w krótkim poleceniu przełożonego: No to działamy! Jednak przytoczone zdanie samo w sobie się nie broni, a przynajmniej nie jest zbyt komunikatywne, bo w gruncie rzeczy nie wiadomo, co dokładnie robi pani sołtys.
Podsumowując, po prostu działać może komputer; pani Sołtys – raczej nie :)
Dodaj komentarz