Data publikacji:

Autor:

Odmiana nazwisk żeńskich zakończonych na „-a” – czy należy odmieniać?

Czy nazwiska żeńskie zakończone na -a (ale nie -ska) odmieniamy? Mam na myśli swoje nazwisko – Durka. Spotkałam się z różnymi opiniami: jedni twierdzą, że tylko męskie nazwisko Durka powinno być odmieniane, drudzy – że żeńskie także.

 

Gdyby stworzyć ranking 10 najbardziej kłopotliwych zagadnień polskiej fleksji, odmiana nazwisk (rodzimych i obcych) miałaby szanse na wysoką pozycję. Okazuje się na szczęście, że nazwiska kobiet mają nieco mniejszy potencjał problemotwórczy – kilka prostych zasad i wszystko staje się jasne.

Nazwiska żeńskie dzielą się na odmienne i nieodmienne. Dobra wiadomość: łatwo odróżnić jedne od drugich.

 

Które nazwiska żeńskie odmieniać?

Wszystkie zakończone na -a i ani jednego więcej. Jest -a, jest odmiana. I to niezależnie od tego, jaka głoska poprzedza tę ostatnią. Kowalska, Sawicka, Mazurowa, Hebda, Rokita… Każde z tych nazwisk traktujmy identycznie i odmieniajmy jak wyrazy pospolite: trzy pierwsze (Kowalska, Sawicka, Mazurowa) – jak przymiotniki rodzaju żeńskiego, dwa kolejne (Hebda, Rokita) – jak rzeczowniki (por. WSPP, hasło problemowe Nazwiska, punkt V. Odmiana nazwisk kobiet, s. 1620 i nast.).

Do tej grupy należy oczywiście także nazwisko Durka, którego dotyczyło pytanie. Mówimy więc o pani Durce, spacerujemy z panią Durką i wspominamy wizytę u pani Durki.

Warto dodać, że specyficzną grupę nazwisk żeńskich tworzą te brzmiące jak przymiotniki pospolite: Mądra, Ufna, Piękna etc. Mają one dwie poprawne formy: żonę pana Mądrego można nazwać zarówno panią Mądry, jak i panią Mądrą. W pierwszej sytuacji forma fleksyjna będzie identyczna we wszystkich przypadkach – z Anną Mądry, o Annie Mądry, przez Annę Mądry, w drugiej zaś nazwisko przyjmie wszystkie kolejne formy fleksyjne właściwe przymiotnikowi mądra.


Których nazwisk żeńskich nie odmieniać?

Wszystkich niezakończonych na -a, a przez to tożsamych brzmieniowo z męskimi: Nowak, Matejko, Reszke…

Zarówno WSPP (s. 1621), jak i Poradnik Profesora Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2004, s. 206) radzą przy tym, by nieodmiennych nazwisk kobiet używać z odmienionym imieniem lub tytułem grzecznościowym, np. Pojadę na wakacje z Anią Kot; Potrzebuję rady Weroniki Kolbe; Dyskutowałem z panią Frankiewicz. Dlaczego tak? Otóż: takie zdania, w odróżnieniu od np. Pojadę na wakacje z Kot, brzmią poprawnie gramatycznie i nie pozostawiają wątpliwości co do tego, jakiej płci jest osoba, o której się mówi. Poza tym – tak jest po prostu grzeczniej.

Dodaj komentarz

avatar
  Subscribe  
Powiadom o