Pytanie czytelnika:
Jak odmieniać nazwisko Feige [czyt.: fajge lub fajgii]? Moim zdaniem powinno mieć odmianę przymiotnikową (Feigego), ale w internecie spotykam się albo z brakiem odmiany, albo z formą Feige’a. Feigego nie wygląda za dobrze, więc przychylałabym się do pozostawienia mianownikowej formy zgodnie z poradą PWN: „Imiona męskie zakończone na -e zasadniczo powinny pozostawać w formie nieodmiennej, w praktyce językowej nierzadko bywają odmieniane, mogłoby więc być na prawach pobocznego wariantu: Juana Joségo Millása”.
Odpowiedź redaktora:
W Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN (WSPP, s. 1612) przeczytamy:
„Wymagania polskiej fleksji nakazują, o ile tylko jest to możliwe, włączanie nazwisk, w tym także obcych, do modeli deklinacyjnych właściwych rzeczownikom pospolitym. Podstawą wyboru odpowiedniego wzoru fleksyjnego jest, zarówno dla nazwisk rodzimych, jak i dla obcych, postać fonetyczna zakończenia nazwiska, a ściślej jego ostatnia głoska (nie litera!)”.
Jak należy rozumieć ten cytat? Po pierwsze, nazwiska (męskie) zasadniczo odmieniamy – również obce. Po drugie, o tym, jak należy to robić, decyduje ich wymowa. Gdyby chodziło o nazwisko noszone przez Amerykanina, wymawiane jako [fejdż] czy [fidż], odmienialibyśmy je jak polskie wyrazy zakończone na -dż (np. brydż – brydża), oddzielając końcówkę od tematu apostrofem (Feige’a) – aby zaznaczyć, że znajdujące się na końcu e nie jest wymawiane. Ponieważ jednak, jak podkreśliła czytelniczka, nazwisko to czyta się [fajge] (a więc ostatnią wymawianą głoską jest nie [dż], tylko [e]), odmieniamy je jak inne nazwiska z tym zakończeniem, np. Krauze, Linde, Lange, Eliade, Miotke. W WSPP (s. 1618) jako wzór podano odmianę nazwiska Dante: Dantego, Dantemu, z Dantem, o Dantem. Poprawna odmiana to zatem:
M. Feige
D. Feigego
C. Feigemu
B. Feigego
N. Feigem
Ms. Feigem
W. (panie) Feige
Czy można nie odmieniać nazwiska zakończonego na „-e” ?
Czytelniczka zauważyła, że forma Feigego „nie wygląda za dobrze”. Rzeczywiście, w wypadku nazwisk zakończonych na -e obserwujemy wyraźną tendencję do ich nieodmieniania, zapewne ze względu na obcość brzmienia (a w wypadku nazwiska Feige dodatkowo z powodu wahań w wymowie: [fajge/fajgii]). Jak podaje WSPP (s. 1620):
„Zwyczaj ten można tolerować. Konieczne jest jednak zastrzeżenie, że nieodmienność nazwiska wymaga używania wraz z nim odmienionego imienia, tytułu lub innego określenia”.
Jeśli zdecydujemy się więc na pozostawienie nazwiska w podstawowej formie, powinniśmy poprzedzić je wyrazem, który nie będzie budził wątpliwości co do tego, w jakim przypadku jest nazwisko (np. Kevina Feige, prezesowi Feige).
Konkluzja
Zalecamy – zgodnie z WSPP – przymiotnikową odmianę nazwiska Feige (Feigego, Feigemu, Feigem) i dopuszczamy możliwość jego nieodmieniania. Zwracamy również uwagę na to, że fragment porady PWN, który przywołała czytelniczka, dotyczy nie nazwiska, lecz imienia (do tego z e akcentowanym: José); w tej samej poradzie zalecono odmianę nazwiska zakończonego na -e: Abe – Abego.
Dodaj komentarz