Pytanie czytelnika
Jestem nauczycielką języka polskiego jako obcego w Białorusi. Zastanawiam się, jaka składnia jest poprawna: Jestem księgową/księgowym czy Jestem księgowa/księgowy?
To samo ze słowem bezrobotny: Jestem bezrobotny czy Jestem bezrobotnym?
Odpowiedź redaktora
Jeśli chodzi o pierwsze pytanie, właściwe formy to: Jestem księgowym oraz Jestem księgową. Wynika to z tego, że czasownik jestem łączy się z narzędnikiem (który odpowiada na pytania kim? czym?), dlatego mówimy: Jestem (kim?) mamą/córką/pracownikiem, a nie (to formy błędne): *Jestem (kto?) mama/córka/pracownik.
Nieco bardziej złożona kwestia dotyczy słowa bezrobotny. Tutaj możliwe są bowiem obydwie formy.
Po pierwsze możemy traktować to słowo jako rzeczownik, czyli analogicznie jak księgowy. Powiemy więc: Jestem (kim?) bezrobotnym (analogicznie do: Jestem księgowym). W tym znaczeniu słowo bezrobotny traktujemy jako rzeczownik odprzymiotnikowy, podobnie jak właśnie księgowy, leśniczy, naczelny (forma potoczna od redaktor naczelny) itp.
Po drugie słowo bezrobotny może funkcjonować jako przymiotnik. Tak jak mówimy: Jestem (jaki?) szczęśliwy/wyspany/zmęczony, tak też powiemy: Jestem (jaki?) bezrobotny, w sensie: ‘bez pracy’. W przypadku słowa księgowy taka możliwość nie wchodziła w grę, ponieważ ono nie może być przymiotnikiem, nie powiemy: *Jestem (jaki?) księgowy – takie zdanie nie miałoby sensu.
Dodaj komentarz