Data publikacji:

Autor:

[2] „Więc”, „bowiem”, „zaś” – szyk przestawny

Pytanie czytelnika:

Czy zdania: Kochał ją, zgodził się więc wyrządzić jej tę przysługę oraz Pomówmy o motocyklach, Polskę po wojnie zmotoryzowały bowiem nie samochody, ale motocykle właśnie są poprawne? Chodzi mi o to „przesuwanie” spójników więc i bowiem. Czy można tak robić? A jeśli tak, to jak postawić przecinki w tych zdaniach? Czy tuż przed tymi spójnikami?

 

Jeśli chodzi o kwestię interpunkcji, to w żadnym wypadku nie wolno stawiać przecinka przed takim „przesuniętym” spójnikiem. Interpunkcja zastosowana w przytaczanych przez Panią zdaniach jest bowiem (!) najzupełniej poprawna. Mamy tu do czynienia ze specyficznymi spójnikami, które charakteryzują się szykiem przestawnym, tzn. nie pojawiają się tuż na granicy dwóch zdań składowych.

Czasem sprawia to piszącym trudności, co może wynikać z zasady często wpajanej uczniom w szkołach, mówiącej, że przed pewnymi spójnikami przecinka się nie stawia, inne z kolei go wymagają. Takiej reguły nie ma, gdyż to nie spójniki decydują o interpunkcji, lecz budowa składniowa zdania. Tym samym możemy napisać: Kochał ją, zgodził się więc wyrządzić jej tę przysługę, jak również: Kochał ją, więc zgodził się wyrządzić jej tę przysługę (w obu przypadkach przecinek postawimy na granicy zdań składowych mimo przesunięcia więc).

Spójniki, które cechują się szykiem przestawnym, to m.in. więc, zatem, jednak, zaś, bowiem. Co więcej, tych dwóch ostatnich (zaś i bowiem) nie powinno się wręcz umiejscawiać na początku zdania podrzędnego. Cytowane przez Panią zdanie jest poprawne, gorzej zaś (!) wyglądałoby w takiej formie: Pomówmy o motocyklach, bowiem Polskę po wojnie zmotoryzowały nie samochody, ale motocykle właśnie. Wydaje się, że coraz mniej piszących przestrzega tej zasady i normatywiści powoli godzą się na rezygnowanie z szyku przestawnego w przypadku podanych spójników. Jest to użycie spójnika mniej staranne, ale dopuszczalne.

Na marginesie jeszcze tylko dodam, że przysługę raczej wyświadczamy, a nie wyrządzamy (konstrukcja wyrządzanie przysługi uznawana jest za błędną). Poza tym obydwa cytowane przez Panią zdania są oczywiście poprawne – zarówno pod względem składniowym, jak i interpunkcyjnym.

Dodaj komentarz

avatar
  Subscribe  
Powiadom o