[48] Jak należy mówić: „tę” czy „tą” („tę sytuację” czy „tą sytuację”)?

Pytanie czytelnika

Który zwrot jest poprawny: tę sytuację czy tą sytuację? Jaka jest zasada?

Odpowiedź redaktora

Na tak zadane pytanie należy odpowiedzieć: obydwie formy są poprawne, ponieważ jedna z nich to forma biernika, np. Muszę przeanalizować (kogo? co?) tę sytuację, zanim podejmę decyzję, druga – narzędnika, np. Nie radzę sobie z (kim? czym?) tą sytuacją.

Podejrzewam jednak, że nie to miał Pan na myśli :) Jeśli więc chodzi o to, czy forma tą sytuację jest dopuszczalna w bierniku, to trzeba powiedzieć, że tak, od kilku lat jest już dopuszczalna, ale tylko w normie potocznej, czyli np. w mowie. W piśmie należy jej unikać.

Jak łatwo zapamiętać, której formy użyć w danym momencie? To bardzo proste: otóż wtedy, kiedy można powiedzieć tę (np. sytuację), należy użyć właśnie tej formy. Natomiast nie zawsze, kiedy da się użyć zaimka tą, należy się nim posługiwać. Wynika to z tego, że narzędnikowa forma tą „wkrada się” do biernika, natomiast w żadnym wypadku nie użyjemy formy tę w narzędniku (np. *Nie radzę sobie z tę sytuację). Dlatego zawsze, gdy można się posłużyć zaimkiem tę, należy go używać, a w przypadku zaimka tą trzeba już być bardziej ostrożnym.