Partykuły wymienione w tytule tego wpisu sprawiają trudności niektórym piszącym. Spróbujmy wyjaśnić, skąd bierze się pisownia oż, ożeż, żeż.
Jak są zbudowane słowa oż, ożeż, żeż?
Owe wykrzykniki wzięły się z połączeń następujących partykuł:
- o + ż = oż,
- oż + ż = ożeż,
- że + ż = żeż.
Partykuła -ż jest bardzo aktywna słowotwórczo w naszym języku. Dla wzmocnienia przekazu mówimy np. Gdzież on był tyle czasu! (zamiast zdecydowanie słabszego gdzie) czy Chodźże tu do mnie! – to drugie zdanie w zależności od intonacji oraz kontekstu raz może zabrzmieć groźnie i dosadnie, a raz – np. w ustach kobiety – nawet kusząco (w odpowiedniej, rzecz jasna, sytuacji).
Nie piszemy: osz, ożesz, żesz!
Partykuła -ż jest dość elastyczną częścią naszego języka i raczej bardziej charakterystyczną dla mowy potocznej niż języka pisanego. Świadczą o tym kłopoty z jego pisownią. Tytułem przykładu wyniki z Googli:
- żesz – 61 000 trafień (dla porównania: żeż – 16 000),
- osz – 90 000, wiele jednak użyć to skrótowiec OSZ, a Google nie odróżniają wielkich liter od małych (oż – 29 000),
- ożesz – 16 000 wyników (ożeż – 8000).
We wszystkich przypadkach częstsza jest zatem błędna pisownia (choć taki wniosek może być nieprawdziwy w przypadku osz, różnie odczytywanego przez Google – także jako miasto w Kirgistanie).
Nie ulega jednak wątpliwości, że internauci nagminnie używają końcówki -esz pochodzącej od 2 os. lp (możesz, chcesz). Końcówka ta nie ma tu jednak racji bytu, ponieważ do wykrzykników (w tym wypadku do o) nie doczepiamy końcówek osobowych! Mamy tu do czynienia ze wzmocnieniem za pomocą partykuły -ż i tylko pisownia oż, ożeż, żeż jest akceptowalna.
A co z o żeż?
Na koniec warto wspomnieć o kwestii pisowni łącznej i rozdzielnej, gdyż niezwykle częsta wydaje się pisownia o żeż (nie wspominając o o żesz). W WSO znajduje się jedynie ożeż! (a nawet ożeż ty!), tym samym kwestia pisowni jest jednoznacznie rozstrzygnięta – pisownia o żeż nie wchodzi w rachubę.
Dodaj komentarz