Mam pytanie dotyczące mojego nazwiska, o którym mój tata mówi, że się nie odmienia. Nazywam się Głaska i bardzo mnie interesuje, czy powinnam odmieniać swoje nazwisko. Jeżeli tak, to czy mój brat nie powinien nazywać się Głaski, a nie Głaska, tak jak teraz?
Ach, te nazwiska – niekwestionowany numer jeden na naszej eKorektowej „liście językowych przebojów” (swoją drogą, jedna z moich wykładowczyń mawiała, że numer jeden to brzydka kalka językowa z angielskiego [por. number one] i powinno się mówić numer pierwszy – do dziś nie wiem, co o tym sądzić).
Do rozstrzygnięcia są dwie sprawy:
- Czy nazwisko powinno przybierać dwie różne formy – Głaska i Głaski – w zależności od płci osoby je noszącej?
- Czy to nazwisko się odmienia? A jeśli tak – to jak?
Dobra wiadomość jest taka, że odpowiedź na pierwsze pytanie pozwoli łatwo uporać się z drugim.
Nazwisko rzeczownikowe czy przymiotnikowe?
Mamy w polszczyźnie wiele nazwisk, których końcówka fleksyjna zależy od płci „nosiciela” – np. Polański i Polańska, Nowacki i Nowacka, a także Zielony i Zielona (choć tu, jak pisaliśmy w tekście o nazwiskach tożsamych z przymiotnikami pospolitymi, może być też Zielony i Zielony). Większość z nich to nazwiska przymiotnikowe zakończone na -ski lub -cki.
Czy nazwisko Głaska należy do tej grupy? Otóż nie, ponieważ jego forma podstawowa (za którą uznaje się zawsze nazwisko męskie) ma końcówkę -a. A zatem mamy tu do czynienia nie z nazwiskiem przymiotnikowym (takim jak Kowalski czy Lipecki), lecz z nazwiskiem rzeczownikowym (o końcówce typowej dla rzeczowników rodzaju żeńskiego).
Zakończenie -ska jest tu mylące, ale nie damy się zwieść. Omawianemu nazwisku znacznie bliżej do rzeczowników pospolitych typu pliska czy miska i nazwisk Religa, Pociecha czy Ortega niż do typowych nazwisk przymiotnikowych. A skoro tak, to formy męska i żeńska brzmią identycznie – Głaska.
Nazwisko odmienne czy nieodmienne?
Jak najbardziej odmienne – nic nie stoi na przeszkodzie, a odmiana jest dość łatwa. W poszukiwaniu odpowiedniego wzorca jak (niemal) zawsze pomoże WSPP.
To, co już wiemy, pozwala zaliczyć nazwisko Głaska do grupy nazwisk zakończonych na samogłoskę -a poprzedzonych spółgłoskami k, g, h, które odmieniają się według III deklinacji żeńskiej (por. hasło problemowe Nazwiska) – czyli jak matka lub głoska.
Odmiana będzie więc następująca (zarówno w odniesieniu do kobiety, jak i do mężczyzny):
M. (Jan, Anna) Głaska (jak Religa i głoska)
D. (Jana, Anny) Głaski (Religi, głoski)
C. (Janowi, Annie) Głasce (Relidze, głosce)
B. (Jana, Annę) Głaskę (Religę, głoskę)
N. (Janem, Anną) Głaską (Religą, głoską)
Ms. (Janie, Annie) Głasce (Relidze, głosce)
Dodaj komentarz