„Jakby” czy „jak by” – łącznie czy osobno?

Czy jakby pisze się łącznie czy osobno? Chodzi o zdanie: „Postępuj wobec innych tak, jak byś chciała, by oni zachowywali się względem ciebie”.

Jakby możemy zapisać i łącznie, i osobno, zależnie od znaczenia. W przytoczonym zdaniu właściwa jest pisownia rozłączna. Skąd taki wniosek?

Otóż jakby pisane łącznie oznacza – ujmując to możliwie najprościej – że coś tylko się wydaje, np.:

Chichotaliśmy, jakbyśmy mieli łaskotki.

Natomiast jakby pisane osobno to połączenie spójnika jak z cząstką trybu przypuszczającego -by. Rozdzielną pisownię najprościej poznać po tym, że cząstkę -by możemy dołączyć do czasownika, np.:

Postępuj wobec innych tak, jak byś chciała, by oni zachowywali się względem ciebie.

Postępuj wobec innych tak, jak chciałabyś, by oni zachowywali się względem ciebie.

Oczywiście taki zabieg nie jest możliwy w przypadku pierwszego zdania: *Chichotaliśmy, jak mielibyśmy łaskotki, co potwierdza, że w tym zdaniu poprawna jest pisownia łączna.