Planujesz zakup słownika w prezencie dla bliskiej Ci osoby? A może stawiasz swoje pierwsze kroki jako redaktor lub korektor albo po prostu pasjonujesz się polszczyzną i szukasz słownika, który pomógłby Ci zgłębiać tajniki języka polskiego? Zwykle pierwszym słownikowym wyborem jest słownik ortograficzny. O tym, dlaczego jednak nie warto kupować słowników ortograficznych, pisałem ostatnio. Wspominałem wtedy, że […]
[42] „Pełny”, czyli „Moda językowa”, cz. X
Mody, nie tylko w języku, bywają krótsze i dłuższe. Niektóre też wracają po długiej nieobecności – mówimy przecież, że np. wraca moda lat 70. na noszenie takich a takich ubrań. Moda językowa wbrew pozorom wcale nie różni się od innych mód. Przykładem jest przymiotnik pełny. Wzrost częstości jego użycia zauważono już w początkach XX w. […]
[41] 4 powody, dla których NIE warto kupować słowników ortograficznych
W wielu domowych biblioteczkach znajdują się słowniki. Sztandarowym z nich jest słownik ortograficzny. I zawsze wygląda tak samo. Czyli jak? Założę się, że mimo upływu lat jest niezniszczony, bez śladów namiętnego użytkowania i plam od rozlanej kawy. Pokrywa go już zapewne cienka warstewka kurzu. Jak się znalazł w Twojej biblioteczce? Albo dostałeś go w prezencie, […]
[41] Czy imiesłowy przysłówkowe (zakończone na „ąc”) oddzielamy przecinkiem?
Pytanie czytelnika Czy każdy imiesłów oddziela się przecinkiem? Np. takie zdanie: Stojąc(,) śpiewa się wygodniej? Czy może tylko rozwinięte imiesłowy trzeba oddzielać, np. Stojąc prosto, śpiewa się wygodniej?
[40] Osobliwości słowa „potrafić” – „Czy ty kiedyś potrafisz mówić po polsku?”
„Kiedyś będę potrafił to zrobić”, „Kiedyś potrafię to zrobić” – które zdanie jest błędne? Idę o zakład, że zdecydowana większość osób powie, że drugie. I to oni będą w błędzie!
[39] „Wysoki”, czyli „Moda językowa”, cz. IX
Przymiotnik wysoki to kolejne określenie, które pierwotnie określało relacje przestrzenne, a z upływem czasu nabrało znaczeń przenośnych. W jakich kontekstach bywa nadużywane?
[38] Co ma wspólnego świńska grypa z językiem?
Dziś krótka anegdotka. Ostatnio usłyszałem, jak dziecko – po tym, gdy usłyszało w telewizji o rozprzestrzenianiu się grypy A/H1N1 – spytało ojca:
[37] Metafory pojęciowe – czym są i po co się ich używa?
Mówi się czasem, że język to zbiór wygasłych metafor. To prawda. Któż z nas nie mówi, że słońce zachodzi, czas nas goni, wiatr wieje, a śmierć czyha za rogiem? Niby nic w tym poetyckiego, ale gdy przyjrzeć się bliżej, to widać, że mamy do czynienia właśnie z metaforami.
[36] Jak odczytać rok: „dwutysięczny dziewiąty” czy „dwa tysiące dziewiąty”?
Pytanie czytelnika Pełno osób mówi: dwutysięczny dziewiąty, a obiło mi się o uszy, że tak się nie powinno. Czy to prawda? Ale przecież wszyscy tak mówią!
[35] „Szeroki”, czyli „Moda językowa”, cz. VIII
Niektóre wyrazy modne pierwotnie określały wyłącznie relacje przestrzenne, np. szeroki, wysoki, głęboki, a wtórnie nabyły znaczeń przenośnych. Pierwszemu z wymienionych przymiotników – słowu szeroki – poświęcimy dzisiejszy artykuł.
